चिकित्सा शिक्षाको नियमन गर्ने, डाक्टरहरूलाई आचारसंहिता पालना गराउने, चिकित्सा शिक्षा पढेका विद्यार्थीलाई लाइसेन्स दिनेलगायतका महत्वपूर्ण काम गर्ने निकाय नेपाल मेडिकल काउन्सिलमा आठ जना नयाँ पदाधिकारी भर्खरै चुनिएका छन् । काठमाडौँ उपत्यका बाहिर २३  भदौ र उपत्यकामा २९, ३० र ३१ भदौ सम्पन्न निर्वाचनबाट काउन्सिलको उपाध्यक्षमा डा. नारायणविक्रम थापा २५ सय १० मत पाएर निर्वाचित भए । यस्तै सदस्यहरूमा क्रमशः डा. कालुसिंह खत्री, डा. अंकुर शाह, डा. सुनीलकुमार शाह, डा. कृष्ण रिजाल, डा. शिवजी पौडेल, डा. विश्वराज दवाडी, डा. खुस्बु प्रिया र डा. मनोजमान श्रेष्ठ निर्वाचित भए । 

उपाध्यक्षमा विजयी थापाका प्रतिद्वन्द्वी डा. पुष्पमणि खरालले २४ सय ५८ र डा. सतिसकुमार देवले १८ सय ९८ मत पाए । उपाध्यक्ष पदका लागि थापा र खरालबीचमा कडा प्रतिस्पर्धा भएको थियो भने डा. देव निकै पछाडी देखिए । सदस्यहरूमा सबैभन्दा बढी मत कालुसिंह खत्री ३६ सय ४५ मत पाएर बिजयी बने । 

काउन्सिल चुनावमा पहिलो पटक सदस्यमा उठेर बढी मत पाउने उनी मात्र हुन् । सदस्य पदमा विजयी डा. अंकुर, डा. विश्व र डा. शिवजीले यसअघि पनि काउन्सिलमा सदस्यका रुपमा चार वर्ष बिताइसकेका छन् । तीन जना बाहेक बाँकी पाँच विजयी सदस्यहरू नयाँ अनुहार हुन् । 

मेडिकल काउन्सिलमा एक उपाध्यक्षसहित सात सदस्य बाहेक अध्यक्ष, रजिष्टार र ६ सदस्य सरकारले नियुक्त गर्छ भने नेपाल चिकित्सक संघका अध्यक्ष र नेपाल डेन्टल एशोसियनका अध्यक्ष पदेन सदस्य हुन्छन् । काउन्सिलमा यी पदाधिकारी राजनीतिक नियुक्तिका आधारमा हुन्छन् । चिकित्सा शिक्षा र समग्र स्वास्थ्य क्षेत्रको महत्वपूर्ण निकाय मानिएको मेडिकल काउन्सिल अर्धन्यायिक र स्वायत्त निकाय हो । काउन्सिलको पूर्ण बैठकबाट हरेक निर्णयमा काउन्सिल पदाधिकारीहरूको बहुमत आवश्यक पर्छ । यसकारण काउन्सिलमा सदस्य बन्न चिकित्सकहरूको होडबाजी चल्छ । उपाध्यक्ष पद झनै महत्वपूर्ण मानिन्छ । त्यसैले काउन्सिलमा उपाध्यक्ष र सदस्य निर्वाचित गर्न मेडिकल कलेजहरूले सक्दो शक्ति प्रयोग गर्छन् । काउन्सिलले मेडिकल कलेजको सिट संख्या तय गर्ने, कलेजको भौतिक संरचना तथा सम्पूर्ण शैक्षिक वातावरण उपयुक्त भए नभएको अनुगमन गर्ने समेत गर्छ । यी निर्णयमा कलेज सञ्चालकले काउन्सिलमा आफ्नो स्वार्थपूर्ति गराउन आफ्ना प्रतिनिधिलाई जिताउन सक्दो पैसा खर्च गर्ने गरेको बिगतका अभ्यासहरू देखाइसकेको छ ।  

यस पटकको चुनावमा पनि कलेज सञ्चालकले आफ्ना प्रतिनिधिलाई अघि सारे । यति हुँदाहुँदै पनि यसपटकको उपाध्यक्ष पदको निर्वाचनमार्फत आममानिसमा त्यति धेरै नाम नसुनिएका डा. थापा विजयी भए । काउन्सिलले उपाध्यक्ष पदका लागि उम्मेदवारी दर्ताको घोषणा गरेपछि तीन जना बाहेक भरतपुर क्यान्सर अस्पतालमा कार्यरत डा. अनिल बिक्रमले पनि उम्मेदवारी दिए । तर, अनिल बिक्रम र नारायण बिक्रमले उम्मेदवारी दिदा मत बाँडिने सम्भावना र त्यसो हुँदा पुष्पमणि अघि आउने देखिएपछि अनिल बिक्रमले आफ्नो उम्मेदवारी रद्द गरे । 

प्रजातान्त्रिक समूहको बहुमत

डा. अनिलबिक्रमले काउन्सिलको उपाध्यक्ष पदबाट उम्मेदवारी रद्द गर्नुको कारण हो, प्रजातान्त्रिक समूहबाट अर्का चिकित्सक डा. नारायण बिक्रम कार्कीको पनि उम्मेद्वारी पर्नु । नारायण बिक्रमले उम्मेदवारी रद्द गरेर अनिल बिक्रमले पनि उपाध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दिन सक्ने ठाउँ पनि थियो । 

तर, नारायण बिक्रमलाई प्रजातान्त्रिक समूहको सर्मथनसँगै किष्ट मेडिकल कलेजबाट पनि राम्रो साथ मिल्यो । त्यसो त थापा किष्ट मेडिकल कलेजका लगानीकर्ता मध्येका एक भएकाले पनि अनिलभन्दा नारायणलाई उपाध्यक्षको उम्मेदवारी दिन सहयोग पुग्यो । थापाले बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानबाट एमबीबीएस र एमडी गरेको छन् । उनी किष्ट मेडिकल कलेजमा रेडियोलोजिष्टको रुपमा कार्यरत छन् । 

काउन्सिलको सदस्य पदमा बिजयीहरू मध्ये एक जना बाहेक सबै प्रजातान्त्रिक धारका चिकित्सक छन् । थापाका निकटम प्रतिद्वन्द्वी डा. पुष्पमणि खराल बामपन्थी समुहका चिकित्सक हुन् । उनी नेपाल चिकित्सक संघको यसअघिको चुनावमा महासचिव पदमा उम्मेदवारी दिएर हारेका व्यक्ति हुन् । डा. खराल दमौलीको अस्पतालमा कार्यरत छन् । यसरी हेर्दा काउन्सिलको यसपटकको चुनावको मतदानमा उम्मेदवारको राजनीतिक पृष्ठभूमिले पनि भूमिका खेलेको देखिएको छ । 

यस्तो छ थापाको जितभित्रको कथा 

काउन्सिलको उपाध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दिएका डा. देव काउन्सिलका पूर्व सदस्य पनि हुन् । उनले काउन्सिलमा डाक्टरको आचरणगत व्यवहारको अनुगमन गर्ने र आवश्यक नीति नियम बनाउने इथिकल कमिटिको संयोजक भएर लामो समय काम गरे । त्रिवि शिक्षण अस्पतालको फर्माकोलोजी विभागका सह–प्रध्यापक डा. देवले केही समय अघि चर्चित ‘अप्रेशन क्वाक’ मा काउन्सिलका तर्फबाट अनुसन्धान गर्ने समितिमा रहेर काम पनि गरेका थिए । 

देव चुनावमा कुनै राजनीतिक आवरणमा नउत्रिए पनि तराई–मधेस क्षेत्रको भएकाले ती क्षेत्रका चिकित्सकको भोट तान्ने अनुमान गरिएको थियो । र, उनले सोही अनुसार ती क्षेत्रमा चुनावी अभियानलाई जोड दिएका थिए । तर, चुनावका क्रममा डा. नारायण बिक्रमलाई जसरी पनि जिताउने र देवलाई हराउने चिकित्सकको एक समुह लागेको थियो । त्यसो त काउन्सिलमा देवले लामो समय काम गरेकाले पनि नयाँले काम गर्ने अवसर पाउनुपर्ने तर्क गर्न थापाको चुनावी प्रचारमा गरियो । 

यस्तै डा. देवले रुपन्देहीस्थित देवदह मेडिकल कलेजको अनुगमनका क्रममा अनियमितता गरेको भनेर अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको छानबिनमा पनि परेर अदालतबाट सफाई पाएका व्यक्ति हुन् । यसैले पनि काउन्सिलको उपाध्यक्ष पदमा थापाले जित्नुमा डा. देव ‘फ्याक्टर’ले काम गरेको देखिन्छ । अर्थात डा. थापाले डा. देवका धेरै भोट पाए । डा. थापाको जितमा देव फ्याक्टरले काम गर्नुमा उनको ‘अप्रेशन क्वाक’मा भएको संलग्नतले भूमिका खेलेको देखिन्छ । 

नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सिआईबी), तत्कालिन उच्च माध्यामिक शिक्षा परिषद् र नेपाल मेडिकल काउन्सिल मिलेर देशभरका क्वाक डाक्टर (नक्कली शैक्षिक प्रमाणपत्रको आरोप लागेका चिकित्सक) माथि अप्रेशन शुरु भएको थियो । जसलाई सिआईबीले ‘अप्रेशन क्वाक’ नाम दिएको थियो । यस क्रममा सिआईबीले काउन्सिलको सहयोगमा एसएलसी र प्रमाणपत्र तहको नक्कली शैक्षिक प्रमाणपत्र पेश गरेर एमबीबीएस र बीडीएस तह अध्ययन गरेका करीब दुई सय चिकित्सकलाई पक्रेर अनुसन्धान गरेको थियो । 

अप्रेशन क्वाक चलिरहँदा नेपाल चिकित्सक संघ खुलेआम विरोधमा उत्रियो । संघका तत्कालिन अध्यक्ष डा. अञ्जनीकुमार झा सिआईबी प्रमुख नवराज सिलवालसँग बादविवादमा उत्रिए । त्यतिबेला धेरै चिकित्सकहरूको आक्रोश सिआईबी र उसलाई सघाउने काउन्सिल पदाधिकारीमाथि थियो । काउन्सिलका तर्फबाट अनुसन्धानमा संलग्न डा. देव हालै सम्पन्न निर्वाचनमा उपाध्यक्ष पदको चुनावी तारो बन्न पुगे र, चुनावी अभियानका क्रममा प्रतिद्वन्द्वीले ‘अप्रेसन क्वाक’ मा सिआईबीलाई सघाएको भन्दै प्रचार गरे । र, त्यो प्रचारले चुनावी नतिजामा धेरै अर्थमा भूमिका खेल्यो ।

काउन्सिलका नयाँ सदस्यः को कस्ता

डा. कालुसिंह खत्रीः सदस्यमा सबैभन्दा बढी मत पाएर बिजयी हुने कालुसिंह खत्री दाँत रोगका डाक्टर हुन् । युनिभर्सल मेडिकल कलेज भैरहवाबाट बीडीएस गरेका खत्रीले चीनबाट एमडीएस गरेका छन् । हाल उनी वीर अस्पतालमा कार्यरत छन् । 

डा. सुनिलकुमार शाह :  अर्का सदस्य डा. सुनिलकुमार शाह भरतपुर अस्पतालमा मानसिक रोगका विशेषज्ञका रुपमा कार्यरत छन् । शाहले एमबीबीएस तह कलेज अफ मेडिकल साइसेन्ज भरतपुर र विशेषज्ञ तह (एमडी) त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जबाट पुरा गरेका हुन् । 

डा. अंकुर शाह : काउन्सिलमा एक कार्यकाल सदस्यका रुपमा बिताइसकेका डा. अंकुर शाह बानेश्वको एभरेस्ट अस्पतालका निर्देशक हुन् । बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान धरानबाट एमबीबीएस गरेका शाहले रोडियोलोजीमा भारतको मणिपाल कलेजबाट एमडी गरेका थिए । 

डा.कृष्ण खरेल : २३ सय ९३ मत ल्याएर विजयी भएका काउन्सिल सदस्य डा. कृष्ण खरेल हाडजोर्नीका डाक्टर हुन् । बुटवलको तिलोत्तमा अस्पतालमा निर्देशक खरेलले एमबीबीएस बंगलादेशबाट पास गरेका हुन् । खरेलले एमएस चीनबाट पास गरेका हुन् । 

डा. शिवजी पौडेल : काउन्सिलमा सदस्यका रुपमा एक कार्यकाल बिताइसकेका डा. शिवजी पौडेल भरतपुर क्यान्सर अस्पतालमा रेडियोअंकोलोजिस्टका रुपमा कार्यरत छन् । पौडेलले एमबीबीएस र एमडी चीनबाट गरेका हुन् ।

डा. विश्वराज दवाडी: सदस्यमा बिजयी काउन्सिलका अर्का सदस्य डा. विश्वराज दवाडी एमडीजीपी डाक्टर हुन् । दवाडीले बंगालदेशबाट एमबिबिएस पुरा गरेका हुन भने विशेषज्ञ तहको पढाई त्रिवि चिकित्सा शास्त्र अध्ययन संस्थानबाट पुरा गरेका हुन् । हाल उनी कुनै पनि अस्पतालमा आबद्ध छैनन् । 

डा. खुस्बु प्रिया मिश्र : काउन्सिलको सदस्य पदमा निर्वाचित एक मात्र महिला सदस्य हुन् खुस्बु प्रिया मिश्र । इन्टरनल मेडिसिनमा झापाको दमक अस्पतालमा कार्यरत मिश्रले एमबीबीएस काठमाडांै मेडिकल कलेज जोरपाटीबाट गरेकी हुन् । उनले एमडी वीरगञ्जको नेशनल मेडिकल कलेजबाट गरेकी हुन् । 

डा. मनोजमान श्रेष्ठ : बिजयी सदस्यहरू मध्ये सबैभन्दा कम १८ सय ८८ मत पाएका डा. मनोजमान श्रेष्ठ हुन् । श्रेष्ठ रेडियोलोजिष्टका रुपमा कार्यरत छन्् । उनले एमबीबीएस र एमडी चीनबाट गरेका हुन् । 

Hamro Doctor